(esas görüşüm bir sonraki paragrafta) nft o durumda bir şeyi çözmüyor. Öyle pratik bir uygulaması yok aslında yasalarla korunan bir şey de değil. Fakat diyelim bugün bir sanatçı bir şey yaptı NFT ile bunu ben yaptım ve gerçeği bu dedi(SSG mi ne bir yazı yazmıştı, aslında gerçekten o kişinin yaptığını kanıtlayan şey de o kişinin paylaşım yapıp duyurması, bu wallet benim demesi vs.), o bilindikten sonra sen kopyasını yaptırıp websitene koy, bir yere bas yine sahibi sen değilsin. NFT kimin cüzdanındaysa o sahip aslında. Ha kullansan cezai yaptırımı var mı dersen, şu an için örneği yok sanırım. Satın alanın da neye sahip olduğu yasal olarak belirsiz bence, bazı sitelerde açıkça belirtebiliyorlar "şu şu kullanım hakların var" diye, ama bu işin secondary market kısmı var yani ben bir şeyi alıp sergiledim/kullandım, sonra başkasına sattım. Benden tüm hak gidiyor mu, kim nasıl denetleyebilir bunun çözümü şu an yok gibi. Burada önem verilen, mesela Mona Lisa'nın orijinalini satın almak gibi, bugün üretilen bir şeyi gerçekten o kişinin ürettiği gün-saat her şeyi belli token'ı elde edip dijital ortamda tutmak(dosyalar da merkezsiz ortamda tutuluyor genelde). Bu arada iş dijital değilse bazıları NFT'yi alan kişiye fiziksel kopyayı da gönderiyor. Ama ikincil satış olayında yine ortalık karışır herhalde. Sanatçı için iyi olan da şu, alan kişi başkasına satsa da yine başta belirlediğin yüzdeyi alıyorsun. Telif gibi, her satıştan %10 alabilirsin mesela. Smart contractta olduğu için çoğu satış yeri bunu destekliyor.
* Bu sanat kısmı en mastürbasyon kısım bence, hani şimdi zenginler neden gidip orijinal Dali alıp sergiliyorsa bu da dijitali ve aslında yeni eserler dijital üretildiği için mantıklı. Ayrıca mesela resim orijinal mi sahte mi anlamak için uzmanlar, testler gerekirken bunda o sanatçının cüzdanı belli, nft belli, orijinal mi değil mi anında anlaşılır. (aynı görseli alıp opensea vb. markette ben şu an satışa koyabilirim evet, ama üreten wallet bambaşka bişey olur, daha sonra üretildiği belli olur, her şey kayıtlı)
fakat bence halen kaçırılan şey şu, bu iş sanat ürünleriyle popüler oldu diye öyle olmak zorunda değil. Sadece belli NFT'lere sahip olanların girebileceği etkinlikler (bilet gibi), bir oyunda sadece x nft'lerini alanların açabileceği özellikler gibi şeyleri de sağlıyor. Şu an NFT üzerine oyun yazanlar var ama ileride ekonomi kısmı (hukuki şeyler ve vergi işleri falan) çözülürse atıyorum Counter Strike'ta çıkan silah nft olarak gelebilir onlar alınıp satılabilir, alınan şeyler oyunu etkileyebilir. Zaten oyunlar üzerinden bir ekonomi dönüyor ama bu hileyi dolandırılmayı engeller.
Crowdfunding yapılırken şirket mesela bağışa göre herkese farklı NFT'ler dağıtabilir, ileride iş başarılı olursa insanlar ellerindeki nftleri paraya çevirebilirler.(almak isteyen olursa:) Tek taraflı değil alanın da kazandığı bir şeye dönüşüyor ama popüler olmaya, istenmeye bağlı. Hisse vermek veya token oluşturup vermek gibi aslında, nft olunca (özellikle çok üretilmediği sürece) tek olduğunu biliyorsun ve bu maddi değerini de artırıyor işte. Kriptoparalar ve nftler sayesinde herkes her şeyi alıp satabiliyor aslında bir yandan balon diyebiliriz, bir yandan da zaten borsalarda yapılan şeylerin halka açılması diyebiliriz sanırım. (nft ile ilgisiz ama) Mesela bu aralar baktığım bazı projeler* sentetik asset alıp satmak üzerine. Yani fiyatı borsadaki Tesla hissesiyle eşit kripto Tesla var, alıp satabiliyorsun ama borsada işlemin yok bir coin üzerinden gerçekleştiriyorsun aslında. Dünya çok ilginç bir yöne gidiyor hepsi mantıklı olmasa da incelemek lazım bence. (*Synthetix ve Horizon Protocol)
0